Ymledwyr Ecosystem

Mae planhigion addurnol wedi cael eu cyflwyno ers canrifoedd er pleser garddwyr. Yn ogystal â bod yn hardd, gall planhigion addurnol gynnal bioamrywiaeth mewn gerddi a bod o fudd i'n hiechyd meddwl.

Mae nifer cymharol fach o blanhigion addurnol wedi dianc i'r gwyllt ac maent yn parhau i ddianc, lle gallant ddatblygu i fod yn ymledol.

Sut gall garddwyr helpu?

Dilynwch y tri ‘chyngor doeth’ yma sydd wedi’u datblygu gan Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Anfrodorol Prydain Fawr i Fynd at Wraidd y Mater a helpu i atal lledaeniad rhywogaethau ymledol i’r gwyllt:

• Nabod eich planhigion - dewiswch y planhigion cywir a garddio heb rywogaethau ymledol
• Stopio rhag ymledu - atal y lledaeniad a chadwch eich planhigion yn eich gardd
• Compostio â gofal – cofiwch gael gwared ar ddeunydd nad oes ei eisiau yn gyfrifol

Gwyliwch ein fideo byr ar sut gall garddwyr helpu i atal lledaeniad rhywogaethau ymledol.

Gallwch lawrlwytho ein pamffled gyda chyngor penodol i arddwyr yma!

Dewisiadau eraill yn lle planhigion addurnol ymledol

Mae canllaw newydd o’r enw ‘Gardening Without Invasive Plants’ wedi cael ei ryddhau gan Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Anfrodorol Prydain Fawr. Bydd yn cynnwys gwybodaeth a chanllawiau ar sut gall garddwyr osgoi planhigion ymledol ac awgrymiadau ar gyfer dewisiadau eraill.

Cofnodi planhigion addurnol ymledol posibl

Gallwch chi hefyd ddod yn ddinesydd wyddonydd drwy gofnodi unrhyw blanhigion a allai fod yn ymledol sy'n tyfu yn eich gardd. Gall garddwyr chwarae rhan hanfodol wrth ganfod planhigion addurnol sy’n dangos ‘ymddygiad ymledol’, gallai hyn fod yn blanhigion addurnol sy’n lledaenu gormod yn eich gardd. Rhowch wybod i PlantAlert am unrhyw blanhigion a allai fod yn ymledol gan ddefnyddio eu harolwg ar-lein.

Mae llawer o rywogaethau ymledol wedi’u cyflwyno i ardaloedd o ddŵr, fel llynnoedd ac afonydd, gyda rhai rhywogaethau’n dianc yn ddamweiniol o gyfleusterau dyframaethu ac yn lledaenu drwy ddefnyddwyr dŵr hamdden. Er enghraifft, dihangodd cimychiaid afon Americanaidd o bysgodfeydd masnachol yn y 1970au ac ers hynny maent wedi difetha poblogaethau’r cimychiaid afon crafanc wen brodorol drwy drosglwyddo clefyd o'r enw pla’r cimychiaid afon.

Gall rhywogaethau ymledol achosi problemau amgylcheddol difrifol ac, mewn rhai achosion, problemau na ellir eu gwyrdroi, a gallant ymyrryd â'r gweithgareddau rydych yn eu mwynhau, fel pysgota a phadlo. Er enghraifft, gall dail-ceiniog arnofiol rwystro llafnau troi cychod a thagu dyfrffyrdd, gan gyfyngu ar fynediad a mwynhad.

Sut gallwch chi helpu?

Mae ‘Gwirio, Glanhau, Sychu’ yn ymgyrch bioddiogelwch sy'n cael ei arwain gan Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Anfrodorol Prydain Fawr, i ddiogelu bywyd gwyllt a’r amgylchedd rhag rhywogaethau ymledol.

Mae tri cham syml y gallwch eu dilyn i fynd i’r afael â’r bygythiad a achosir gan rywogaethau ymledol.

• Edrych – ar eich offer a’ch dillad bob amser wrth adael y dŵr am unrhyw ddeunydd planhigion ac anifeiliaid

• Golchi - gwnewch yn siŵr bod popeth wedi'i lanhau'n drylwyr cyn gynted ag y gallwch chi. Rhowch sylw arbennig i'r mannau llaith neu anodd eu glanhau, a defnyddiwch ddŵr poeth os yw hynny’n bosibl

• Sychu - sychwch bopeth yn drylwyr am gyn hired â phosibl. Gall rhai rhywogaethau ymledol oroesi mewn amodau llaith am fwy na phythefnos

Gallwch ddod o hyd i gyngor penodol os ydych yn bysgotwr, rhwyfwr neu gychwr ar wefan Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Anfrodorol Prydain Fawr.

Gwyliwch ein fideo byr ar sut gallwch chi helpu i atal lledaeniad rhywogaethau ymledol wrth fwynhau gweithgareddau dŵr hamdden. Gallwch hefyd lawrlwytho ein pamffled gyda chyngor penodol yma!